PL | EN

Języki zagrożone wyginięciem

Lingwiści przewidują, że prawie połowa z 7 tys. języków używanych obecnie na świecie jest zagrożona wyginięciem do końca XXI w. Wolontariusze opracowują kursy mniej popularnych lub wymierających języków, np. jidysz, gaelickiego szkockiego, nawaho i hawajskiego, dla Duolingo, bezpłatnej aplikacji do nauki języków. W przypadku języka mniejszości nauka często polega nie tylko na opanowaniu słownictwa i gramatyki, ale także na poznaniu kultury, historii i sposobu życia tej mniejszości. Dla wielu społeczności, które mówią swoim językiem w ramach dominującej kultury, edukacja językowa jest związana z oporem politycznym i postrzegana jako istotna część rewitalizacji kulturowej. Są również języki, które zyskują popularność – irlandzkim posługuje się ok. 1,8 mln ludzi na świecie, a w Duolingo uczy się go obecnie 920 tys. osób.

Mieszkańcy archipelagu Marianów starają się dbać o swój rodzimy język czamorro w obawie przed jego zaniknięciem. W ramach specjalnego programu pilotażowego dzieci w szkole P.C. Lujan na wyspie Guam uczą się mowy przodków. Na tej samej wyspie wojsko amerykańskie paliło słowniki języka czamorro i zakazało jego używania w 1917 r. W szkołach zakaz ten zniesiono w połowie lat 70. Podczas spisu powszechnego w 2010 r. oszacowano, że na Guam żyje ok. 25 827 osób posługujących się czamorro, z których 2394 miały wtedy mniej niż 18 lat. W pozostałej części archipelagu 14 176 osób używało tego języka. Eksperci ostrzegają, że bez pomocy instytucjonalnej czamorro nie będzie językiem ojczystym za 30 lat. Mariany podzielone są na dwa obszary administracyjne: Guam – terytorium nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych oraz Mariany Północne – autonomiczne terytorium stowarzyszone Stanów Zjednoczonych.

Hej! Zainteresował Cię nasz Magazyn? Możesz otrzymywać go regularnie. Podaj swój adres e-mail, a co piątek trafi do Ciebie nasz przegląd istotnych i sprawdzonych informacji ze świata. Miłego czytania!
Naciskając „Zapisz się”, wyrażam zgodę na przesyłanie newslettera przez Outriders Sp. not-for-profit Sp. z o.o. i akceptuję regulamin.
Czytaj również
Język guarani i protesty w Chinach w obronie prawa do nauki j. mongolskiego
Język guarani i protesty w Chinach w obronie prawa do nauki j. mongolskiego
Dictionary.com – jeden z największych słowników online języka angielskiego – wprowadził ponad 15 tys. zmian mających na celu wyeliminowanie uprzedzeń językowych. Na przykład słowo Black jest pisane dużą literą, a część słów związanych z orientacją seksualną zostało zaktualizowanych: np. homosexual na gay, a homosexuality na gay sexual orientation. Zmieniono również terminy dotyczące samobójstw i uzależnień: […]
Przekleństwa, analfabetyzm w Boliwii i języki na Wyspach Brytyjskich
Przekleństwa, analfabetyzm w Boliwii i języki na Wyspach Brytyjskich
Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Londyńskiego, kiedy próbujemy uczynić przekleństwo mniej obraźliwym, wprowadzamy tzw. aproksymację, czyli spółgłoski wymawiane ostrzej zamieniamy na spółgłoski wymawiane w łagodniejszy sposób. Klasycznym przykładem jest angielskie słowo darn („cholera”) zastępowane słowem damn. Wzorzec ten istnieje w tak daleko spokrewnionych ze sobą językach, jak hebrajski, hindi, węgierski, koreański i rosyjski. Występuje on ponadto […]
Wymieranie języków i tradycyjnej wiedzy medycznej
Wymieranie języków i tradycyjnej wiedzy medycznej
Wymieranie języków prowadzi do utraty tradycyjnych receptur ludowych na nieznane nauce lekarstwa. Mowa tubylcza jest kopalnią wiedzy na temat dostarczanych przez środowisko usług ekosystemowych. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych ponad 1900 języków na świecie ma obecnie mniej niż 10 tys. użytkowników, a powyżej 30% z wszystkich 7400 języków zniknie do końca XXI w. Wraz z […]
Języki ngarinyin, yaakunte, staronordycki i staroirlandzki
Języki ngarinyin, yaakunte, staronordycki i staroirlandzki
Naukowcy wiedzą, jak brzmiały języki staronordycki, staroirlandzki i inne używane we wczesnym średniowieczu. Nie są jednak pewni, jakie dźwięki towarzyszyły ludziom w tamtych czasach. Dlatego Royal Birmingham Conservatoire oraz kompozytor Edmund Hunt przeprowadzą badania łączące muzykę i językoznawstwo historyczne, aby poznać ślady dźwiękowe języków wikingów i Celtów. Zachowane teksty zostaną przekształcone w dźwięki za pomocą […]
Te reo, język keczua i lud Pehuenche
Te reo, język keczua i lud Pehuenche
Kolonizacja Nowej Zelandii przez Europejczyków polegała m.in. na niszczeniu języka i kultury Maorysów. Język maoryski (te reo) został uznany za urzędowy dopiero w 1987 r., a wg spisu powszechnego z 2018 r. tylko 4% populacji i zarazem jeden na pięciu Maorysów (ok. 170 tys. osób) posługiwało się nim co dzień. Obecnie, w dużej mierze dzięki […]
Pozostałe wydania